Image

Ανδρέας Λούνης

Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη στις 11.9.1980.

Αποφοίτησα από το 1ο Γενικό Λύκειο Αμπελοκήπων και εισήχθηκα στο Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ το 1998. Αποφοίτησα από  αυτό το 2004 με βαθμό λίαν καλώς.

Το χρονικό διάστημα 2005-2007 εργάστηκα στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, στο τμήμα ψηφιοποίησης αρχειακού υλικού του πανεπιστημίου. Παράλληλα υπήρξα υπότροφος του Κληροδοτήματος Τσαγκάδα, εργαζόμενος στο Σπουδαστήριο Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας.

Από το 2008 εργάζομαι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Είμαι μεταπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ στην κατεύθυνση της Νεοελληνικής Φιλολογίας και η μεταπτυχιακή μου εργασία αφορά τον θεωρητικό λόγο περί μετάφρασης τον 19ο αιώνα και τις έμμετρες μεταφράσεις των ομηρικών επών τον ίδιο αιώνα.

Ζητήματα ενδογλωσσικής μετάφρασης με αφορμή τη νεοελληνική απόδοση της Πάπισσας Ιωάννας του Εμμανουήλ Ροΐδη και της Ηρωίδος της Ελληνικής Επαναστάσεως του Στέφανου Ξένου

Από τα τρία κατά Jakobson είδη μετάφρασης –ενδογλωσσική, διαγλωσσική, διασημειωτική–, η ενδογλωσσική μετάφραση αποτελεί το πιο αμφιλεγόμενο είδος: ενώ ως πρακτική διαδικασία έχει αποτελέσει αντικείμενο ενασχόλησης εδώ και αιώνες, ως επιστημονικό πεδίο της μεταφρασεολογίας δεν είχε μελετηθεί επαρκώς μέχρι πολύ πρόσφατα. Ειδικά στην ελληνική πραγματικότητα, το ζήτημα των ενδογλωσσικών μεταφράσεων καταγράφει μια μακραίωνη ιστορία αντιδράσεων και αντιπαραθέσεων. Μέχρι σήμερα οι ελληνικές μελέτες στο πεδίο της ενδογλωσσικής μετάφρασης έχουν στραφεί κατά κόρον στη μετάφραση των κειμένων της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Αντίθετα, η κριτική στη συντριπτική της πλειοψηφία τείνει να απορρίπτει την ενδογλωσσική μετάφραση κειμένων που βρίσκονται χρονικά πιο κοντά στην εποχή μας και εντάσσονται στον νεοελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, όπως είναι τα έργα συγγραφέων του 19ου αιώνα που έχουν γραφτεί σε καθαρεύουσα, τα οποία άρχισαν ήδη από τον προηγούμενο αιώνα να μεταφέρονται στη δημοτική. Η παρούσα ανακοίνωση έχει ως σημείο αναφοράς τις ενδογλωσσικές μεταφράσεις δύο κειμένων της δεκαετίας του 1860, της Πάπισσας Ιωάννας του Εμμανουήλ Ροΐδη σε απόδοση Αντώνη Σιμιτζή (1993) και της Ηρωίδος της Ελληνικής Επαναστάσεως του Στέφανου Ξένου σε απόδοση Παναγιώτη Κερασίδη (2020). Ειδικότερα, επιχειρεί να διερευνήσει μεθοδολογικά ζητήματα γύρω από την ενδογλωσσική μετάφραση, μέσα από μια απόπειρα ανάγνωσης των μεταφραστικών πονημάτων κάτω από το πρίσμα των σύγχρονων μεταφραστικών θεωριών, όπως είναι οι πολιτισμικές προσεγγίσεις, που μετατοπίζουν το κέντρο βάρους στο μετάφρασμα ως πολιτισμική συνθήκη με συγκεκριμένες κοινωνικές, πολιτικές και ιδεολογικές λειτουργίες, και οι λειτουργικές προσεγγίσεις, οι οποίες αποτιμούν τις μεταφράσεις με κριτήριο το πόσο λειτουργικές είναι σε μια δεδομένη περίσταση και σε ένα συγκεκριμένο πολιτισμό-στόχος. Πιο συγκεκριμένα, έχοντας ως γνώμονα θεωρητικά μοντέλα των λειτουργικών και πολιτισμικών προσεγγίσεων της μετάφρασης, εξετάζονται στρατηγικές της μεταφραστικής διαδικασίας, προκειμένου να διερευνηθεί, μέσα από τη συγκριτική μελέτη των κειμένων-πηγή και των κειμένων-στόχος, ένα εύρος παραγόντων που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενδογλωσσική μετάφραση και επηρεάζουν το μεταφραστικό αποτέλεσμα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Γραμμενίδης, Σίμος (2015), Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις της Μετάφρασης, Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
  • Jakobson, Roman (2009), «Η μετάφραση από τη σκοπιά της γλωσσολογίας», Δοκίμια για τη γλώσσα της λογοτεχνίας (μτφρ. Άρης Μπερλής), Αθήνα: Εστία, 141-148.
  • Karvounis, Christos (2022), “Ιntralingual translation from ancient to modern Greek”, στο: Re-Thinking Translator Education, Berlin: Frank & Timme, 209-223.
  • Karvounis, Christos (22024), “Intralingual Translation. History and Language Ideology”, στο: G. K. Giannakis (ed.), Encyclopedia of Greek Language and Linguistics, Leiden: Brill (forthcoming).
  • Κόρκα, Νικολέττα (2021), Μεταφραστικές παρεμβάσεις και τροποποιήσεις σε διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη κατά τη μεταφορά τους στη Νεοελληνική για παιδιά και νέους. Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Θεσσαλονίκη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
  • Munday, Jeremy (2004), Μεταφραστικές σπουδές. Θεωρίες και εφαρμογές (μτφρ. Άγγελος Φιλιππάτος), Αθήνα: Μεταίχμιο.
  • Nord, Christiane (1991), Text analysis in translation: Theory, Methodology and Didactic Application of a Model for Translation-Oriented Text Analysis, Amsterdam: Rodopi.
  • Nord, Christiane (2014), Η μετάφραση ως στοχευμένη δραστηριότητα. Εισαγωγή στις λειτουργικές προσεγγίσεις (μτφρ. Σίμος Γραμμενίδης & Δέσποινα Λάμπρου), Αθήνα: Δίαυλος.
  • Ξένος, Στέφανος (2020), Η Ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης, Αθήνα: Λιβάνης.
  • Ροΐδης, Εμμανουήλ (1993), Η Πάπισσα Ιωάννα. Μεταφορά στην καθομιλουμένη: Αντώνης Σιμιτζής, Αθήνα: Λιβάνης.
  • Τετεπουλίδου, Αναστασία, (2022), Μεταφορές έργων του Γ. Μ. Βιζυηνού στη δημοτική: Ζητήματα μεταφραστικής θεωρίας και κριτικής πρόσληψης. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
  • Venuti, Laurence (1995), The Translator’s Invisibility. A history of translation, London and New York: Routledge.
  • Venuti, Lawrence (2001), “Strategies of translation”, στο: M. Baker (ed.), Translation Studies. London & New York: Routledge, 240-244.
  • Zethsen, Karen Korning (2009), “Intralingual Translation: An Attempt at Description”, META. Translators' Journal, Vol. 54 (4), 795-812.