Η Ευαγγελία Ζεντέλη είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Ελληνογαλλικές Σπουδές στη Λογοτεχνία, τον Πολιτισμό και τη Μετάφραση, με ειδίκευση στη «Μετάφραση», του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην οπτικοακουστική μετάφραση και τη διασκευή.

Οι κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές λογοτεχνικών έργων είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς, φαινόμενο το οποίο έχει καταγραφεί εκτενώς στη θεωρία της διασκευής της Linda Hutcheon (Hutcheon, 2013:29). Από τη δεκαετία του 1980, η τεχνολογική πρόοδος, μαζί με την εμφάνιση των βιντεοκασετών και αργότερα των DVD, έχει συμβάλει στη σημαντική αύξηση των τηλεοπτικών διασκευών (Cardwell, 2007:189). Με την είσοδο του 21ου αιώνα και την έλευση των πλατφορμών streaming, οι θεατές απέκτησαν τη δυνατότητα πρόσβασης σε μια ευρεία γκάμα ταινιών και σειρών κατά παραγγελία (on demand). Αυτή η μεταβολή έχει αναδείξει τη σημασία της οπτικοακουστικής μετάφρασης, καθιστώντας αναγκαία τη μετάφραση χιλιάδων υποτίτλων σε καθημερινή βάση (Diaz Cintas, 2018). Παράλληλα, η πρακτική του binge-watching μεταβάλλει τον ρόλο της οπτικοακουστικής μετάφρασης, αυξάνοντας τη ζήτηση για υπότιτλους (Orrego-Carmona, 2018:327-329). Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτελεί η μελέτη της τηλεοπτικής σειράς Vernon Subutex, διασκευής της ομώνυμης τριλογίας της Virginie Despentes. Η μελέτη αυτή στοχεύει στη σύγκριση των υποτίτλων της τηλεοπτικής διασκευής με το λογοτεχνικό κείμενο, τόσο στη γλώσσα-πηγή (γαλλικά) όσο και στη γλώσσα-στόχο (ελληνικά). Η μεθοδολογία της έρευνας βασίζεται στην αξιοποίηση παράλληλων σωμάτων κειμένων (Hunston, 2002), με τη δημιουργία δύο παράλληλων σωμάτων κειμένων: το πρώτο αποτελείται από τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας και τις μεταφράσεις τους στα ελληνικά, ενώ το δεύτερο από τους γαλλικούς υπότιτλους της σειράς και τη μετάφρασή τους. Σκοπός της μελέτης είναι η ανάδειξη μιας πρακτικής υποτιτλισμού η οποία θα συμβάλει τόσο στη μείωση του απαιτούμενου χρόνου για τους υποτιτλιστές και υποτιτλίστριες για την έρευνα του υλικού, όσο και στην ελαχιστοποίηση των πιθανών λαθών στη μετάφραση των υποτίτλων. Μέσω της διερεύνησης των ευρημάτων στα δύο παράλληλα σώματα κειμένων, η μελέτη αυτή θα συγκρίνει τον βαθμό στον οποίο οι υπότιτλοι στη γλώσσα-πηγή προέρχονται από το πρωτότυπο λογοτεχνικό κείμενο και πώς οι υπότιτλοι στη γλώσσα-στόχο αντιστοιχούν στις ελληνικές μεταφράσεις του βιβλίου. Στη συνέχεια, θα αποδειχθεί πώς η ποιότητα των υποτίτλων μπορεί να βελτιωθεί μέσω της αξιοποίησης της μετάφρασης του λογοτεχνικού κειμένου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Cardwell, S. (2007). Literature on the small screen: television adaptations. The Cambridge Companion to Literature on Screen, 181-195. https://doi.org/10.1017/CCOL0521849624.013
• Díaz-Cintas, J. (2018). 'Subtitling's a carnival': New practices in cyberspace. Jostrans: The Journal of Specialised Translation, 30, 127-149.
• Federici, F. M., Declercq, C., Cintas, J. D., & Pinero, R. B. (2023). Ethics, Automated Processes, Machine Translation, and Crises. Towards Responsible Machine Translation: Ethical and Legal Considerations in Machine Translation, 135-156.
• Hunston, S. (2002). Corpora in applied linguistics. Cambridge University Press.
• Hutcheon, L. (2013). A theory of adaptation. Routledge.
• Kapsaskis, D. (2011). Professional identity and training of translator in the context of globalization: The example of subtitling. The Journal of Specialized Translation, 16, 162-184.
• Kostopoulou, L. (2020). Humor and intersemiosis in films: Subtitling Asterix and Obelix. Punctum International Journal of Semiotics, 6, 185-202.
• Orrego-Carmona, D. (2018). New audiences, international distribution, and translation. E. di Giovanni, & Y. Gambier (eds.), Reception studies and audiovisual translation, 321-342. https://doi.org/10.1075/btl.141.16orr.