H Παρθένα Χαραλαμπίδου είναι μέλος Ε.ΔΙ.Π του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας του ΑΠΘ.

Είναι απόφοιτος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας & Φιλολογίας του ΑΠΘ, κάτοχος μεταπτυχιακού στις Επιστήμες της Γλώσσας και της Επικοινωνίας με ειδίκευση στη Μεταφρασεολογία (ΑΠΘ), και διδάκτορας του ΑΠΘ.

Τα γνωστικά της αντικείμενα είναι η επιχώρια προσαρμογή και η πολυτροπική μετάφραση, ενώ ασχολείται και με εφαρμογές νέων τεχνολογιών και σωμάτων κειμένων στη μετάφραση.

Έχει εργαστεί ως επαγγελματίας μεταφράστρια και είναι μέλος επιστημονικών ενώσεων για τη μετάφραση και τη σημειωτική.

Έχει συμμετάσχει σε εγχώρια και διεθνή συνέδρια, ενώ εργασίες της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. 

Οι μεταναστευτικές ροές και η συνακόλουθη ανάγκη για επικοινωνία μεταξύ αλλόγλωσσων πληθυσμών στα κράτη υποδοχής δεν αποτελεί νέο φαινόμενο στον ευρωπαϊκό γεωγραφικό χώρο (για ιστορική ανασκόπηση, με έμφαση στην ελληνική πραγματικότητα, βλ. Αποστόλου (2015: 10 κ.εξ.)). Όσον αφορά την επικοινωνία των πληθυσμών αυτών στις δημόσιες υπηρεσίες, είτε εξ αποστάσεως (Βλαχόπουλος & Ιωαννίδης 2022), είτε διά ζώσης, αυτή καλύπτεται με διαφορετικό τρόπο από χώρα σε χώρα, αναλόγως με το γλωσσικό προφίλ των ομιλητών αλλά και τους πόρους που διατίθενται για το συγκεκριμένο ζήτημα. Όπως επισημαίνει η Valero-Garcés (2019: 88), η χρήση διερμηνέων για δημόσιες υπηρεσίες, η περαιτέρω ευαισθητοποίηση των εμπλεκόμενων μερών στη συνεισφορά των επαγγελματιών αυτών καθώς και ο πολλαπλασιασμός των προγραμμάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης θεωρούνται σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, η συγκεκριμένη πρόοδος δεν συντελείται στον ίδιο βαθμό για όλες τις δημόσιες δομές, ούτε για το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ (όπ.π.). Προκειμένου να καλύψουν το επικοινωνιακό κενό, ΜΚΟ αλλά και δημόσιοι φορείς στρέφονται συχνά σε μη εκπαιδευμένους διερμηνείς, μέλη μιας μεταναστευτικής κοινότητας ή απλούς ομιλητές της γλώσσας επικοινωνίας.

Με στόχευση τους μη επαγγελματίες, μη εκπαιδευμένους διερμηνείς σε Γλώσσες Μικρότερης Διάδοσης σχεδιάστηκε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+ DIALOGOS, με τίτλο «Επικοινωνία στη Διερμηνεία και Μετάφραση στις Δημόσιες Υπηρεσίες προς Γλώσσες Μικρότερης Διάδοσης». Αντικείμενο της ανακοίνωσης συνιστά η παρουσίαση του εν λόγω προγράμματος και των μέχρι τώρα ευρημάτων του. Για τον σκοπό αυτό, θα αποσαφηνιστεί αρχικά η έννοια των Γλωσσών Μικρότερης Διάδοσης και θα διερευνηθούν οι δυσκολίες επικοινωνίας των ομιλητών τους στις δημόσιες υπηρεσίες, όπως καταγράφηκαν σε Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία. Στη συνέχεια, θα αναλυθούν ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα αναφορικά με τις προσφερόμενες επιλογές εκπαίδευσης ή/και κατάρτισης στις εν λόγω χώρες, με έμφαση στους ομιλητές Γλωσσών Μικρότερης Διάδοσης και θα μελετηθούν οι ιδιαίτερες ανάγκες επιμόρφωσής τους, συχνά, σε συνθήκες υψηλής ταχύτητας κι αυξημένης πίεσης. Ολοκληρώνοντας, θα παρουσιαστούν κάποιες πρώτες προτάσεις για ένα δυνητικό εργαλείο εκπαίδευσης των ατόμων αυτών, με γνώμονα το ιδιαίτερο μαθησιακό τους πλαίσιο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Αποστόλου, Φ. (2015). Η μετάφραση και η διερμηνεία για δημόσιες υπηρεσίες στην Ελλάδα [Προπτυχιακό εγχειρίδιο]. Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. https://hdl.handle.net/11419/962
• Βλαχόπουλος Σ. & Ιωαννίδης Α. (2022). Η εξ αποστάσεως διερμηνεία στις δημόσιες υπηρεσίες από την απλή γλωσσική υπηρεσία στο ολοκληρωμένο πλαίσιο διαπολιτισμικής επικοινωνίας. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
• Valero-Garcés, C. (2019). Training public service interpreters and translators: facing challenges. Revista de Llengua I Dret, Journal of language and Law, 71, 88-105. https://doi.org/10.2436/rld.i71.2019.3262