Η Σοφία Καλομοίρη είναι πτυχιούχος του τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος από το πρόγραμμα Ελληνογαλλικές σπουδές στην λογοτεχνία, τον πολιτισμό και την μετάφραση του ΕΚΠΑ, με κατεύθυνση τη μετάφραση.

Τα ακαδημαϊκά της ενδιαφέροντα αφορούν τη μετάφραση και διασκευή λογοτεχνικών έργων και κόμικς και την πολιτισμική διάσταση της μετάφρασης και της διασκευής.

Έχει εργαστεί ως συνοδός τουριστικών εκδρομών και παραδίδει μαθήματα αγγλικής γλώσσας.

Το έντονο ενδιαφέρον για την 9^η τέχνη και για τη σχέση της με τη μετάφραση σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, στον αυξανόμενο αριθμό τόσο των διασκευών λογοτεχνικών έργων σε κόμικς όσο και των μεταφράσεων κόμικς. Οι συγκεκριμένες τάσεις μπορούν να μελετηθούν στο πλαίσιο της διασημειωτικής μετάφρασης, δεδομένου ότι το κόμικς είναι ένα μέσο που συνδυάζει δύο τουλάχιστον σημειωτικά συστήματα όπως η γλώσσα (γραπτό κείμενο) και η εικόνα (οπτικό κείμενο). Σύμφωνα με τον Robert Stam (στο Hutcheon, 2006: 7-16), διασκευή νοείται τόσο η μεταφορά περιεχομένου από ένα μέσο (medium) σε άλλο, το οποίο συνεπάγεται αλλαγή ή «αναδιαμόρφωση» στη γλώσσα του νέου μέσου, όσο και η μετακίνηση στο ίδιο το μέσο. Παράλληλα, οι μεταφρασεολόγοι αναφέρονται στην πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει τη διαδικασία της μετάφρασης, η οποία «έχει να κάνει με τη μετάβαση από τη μία πολιτισμική δομή στην άλλη» (Κουρδής, 2020: 26).

Αντικείμενο της ανακοίνωσης είναι η μεταφορά του αυτοβιογραφικού πεζογραφήματος …Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς του Χρόνη Μίσσιου (1985) σε εικονογραφημένο αφήγημα (graphic novel) πρώτα στη γαλλική γλώσσα (από τους Daniel Casanave, Sylvain Ricard και Μυρτώ Ράις, εκδόσεις Futuropolis, 2013) και στη συνέχεια στην ελληνική (από τους ίδιους συντελεστές, εκδόσεις Polaris, 2013). Όσον αφορά το γλωσσικό κείμενο, το γαλλικό graphic novel βασίζεται στην ήδη υπάρχουσα μετάφραση του Michel Volkovitch, ενώ το ελληνικό στο πρωτότυπο κείμενο του Μίσσιου.

Στόχος της μελέτης είναι να εστιάσει στις τεχνικές και στις προκλήσεις τόσο της διασκευής όσο και της μετάφρασης από τα ελληνικά στα γαλλικά. Συγκεκριμένα, θα εξεταστούν οι τεχνικές με τις οποίες μεταφέρονται γλωσσικά ή/και οπτικά οι πολιτισμικοί ενδείκτες και, ιδιαίτερα, στοιχεία συνδεδεμένα με τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας (π.χ. σύμβολα, ενδύματα, συνθήματα, εθνικά εμβατήρια, αργκό των πολιτικών κρατουμένων, διαλεκτικά στοιχεία και ντοπιολαλιές). Θα μελετηθούν οι λειτουργίες του οπτικού κειμένου, το οποίο τις περισσότερες φορές λειτουργεί συμπληρωματικά ενισχύοντας την αφήγηση, καθώς και οι παράμετροι που καθόρισαν αφενός τη μεταφραστική στρατηγική των δημιουργών και αφετέρου τις προσαρμογές που υιοθετήθηκαν κατά τη μεταφορά στην ελληνική έκδοση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Beatens, J., & Hugo, F. (2014). The Graphic Novel, An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hutcheon, L. (2006). A theory of adaptation. New York: Routledge.
• Κουρδής, Ε. (2020). Σημειωτική και μετάφραση. Από τη σημείωση στη διασημειωτικότητα. Αθήνα: Ινστιτούτο του βιβλίου - Καρδαμίτσα.
• Μαρτινίδης, Π. (1991). «Κόμικς» Τέχνη και τεχνικές της εικονογραφήγησης. Θεσσαλονίκη: Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις.
• McCloud, S. (2014). Κατανοώντας τα Κόμικς, η αόρατη τέχνη (μτφ. Νίκος Καμπουρόπουλος). Αθήνα: Webcomics.
• Soloup (2012). Τα ελληνικά comics. Αθήνα: Τόπος.
• Zanettin, F. (επιμ.) (2008). Comics in Translation. Manchester: St. Jerome Publishing.