H Σωτηρία-Λητώ Αλεξάκη είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι απόφοιτη (2000) από το Τμήμα Ξ.Γ.Μ.Δ, Ι.Π. με γλώσσες εργασίας Αγγλικά και Γαλλικά. Το 2003 απεφοίτησε από το Διαπανεπιστημιακό-Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Κύκλο του Τμήματος Ξ.Γ.Μ.Δ. του Ι.Π. και των Τμημάτων Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας και Γερμανικής γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η κυρία Αλεξάκη το 2015 ολοκλήρωσε, ως υπότροφος του ΙΚΥ, τη διδακτορική της διατριβή με θέμα Η μεταφρασιολογική προσέγγιση της τραγωδίας Άμλετ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ με βάση τη νεοελληνική μετάφραση του Ιάκωβου Πολυλά και της απονεμήθηκε ο τίτλος της διδάκτορος του Ιονίου Πανεπιστημίου με «άριστα» ομοφώνως. Το 2020 ολοκλήρωσε τη μεταδιδακτορική της έρευνα με θέμα Το ποιητικό και μεταφραστικό έργο του Γιώργου Κοτζιούλα στο Τμήμα Ξ.Γ.Μ.Δ. του Ι.Π.

Οι τομείς της έρευνάς της είναι η κριτική των μεταφράσεων στον Επτανησιακό Χώρο, με έμφαση τον 19^ο αιώνα. Επιπρόσθετα, μελετά μεταφράσματα του Μεσοπολέμου ανασύροντας δυσεύρετα αρχεία της εποχής προκειμένου να τα αναδείξει. Στα επιστημονικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η Πολιτιστική Στροφή τη Μετάφραση, η Περιγραφική Μεταφρασιολογική Προσέγγιση, η Θεωρία των Πολυσυστημάτων, η Μετάφραση και Προσαρμογή.

Έχει δημοσιεύσει κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους και άρθρα σε διεθνή περιοδικά, καθώς επίσης συμμετέχει ως εισηγήτρια σε διεθνή συνέδρια. Το 2020 δημοσίευσε τις ακόλουθες δύο μονογραφίες (εκδόσεις Σαΐτη): Οι Ανέκδοτες Σκηνοθετικές Οδηγίες του Ιακώβου Πολυλά για τον Αμλέτο (1889) και η Κριτική του Μεταφράσματος από τον J. C. Blackie, καθώς και Ο Γιώργος Κοτζιούλας Μεταφράζει Γαλλόφωνους Ποιητές.

Η εισήγησή μας εστιάζει στον αξιόλογο μεταφραστή του Μεσοπολέμου, Γιώργο Κοτζιούλα (1909-1956), ο οποίος ανάδειξε τη ρωσική ποίηση στο ελληνικό κοινό. Το έργο του είναι διάσπαρτο και βρίσκεται σε δυσεύρετα έντυπα, κυρίως περιοδικά, ή ακόμη είναι δημοσιευμένο με κάποιο ψευδώνυμο όπως Ανθέμης ή Ανέμης και δύσκολα μπορεί να εντοπιστεί. Αυτό ισχύει και με πολλά μεταφράσματά του, κυρίως εκείνα που αφορούν στη ρωσική ποίηση με τα οποία ασχολούμαστε στην εισήγησή μας. Η έρευνά μας βασίζεται στη συστηματική συλλογή μεταφρασμένων ποιημάτων Ρώσων ποιητών από αρχεία δύσκολα προσβάσιμων λογοτεχνικών περιοδικών της εποχής όπου και τα δημοσίευε ο Κοτζιούλας.

Η ανάλυση επικεντρώνεται στις μεθόδους με τις οποίες ο Κοτζιούλας αποτύπωσε τη βαθύτητα και το πνεύμα των Ρώσων ποιητών, διατηρώντας παράλληλα την αυθεντικότητα των ποιημάτων. Επιπλέον, εξετάζονται οι μεταφραστικές τεχνικές που χρησιμοποίησε για να διατηρήσει την ισοδυναμία σε συγκεκριμένο πολιτιστικό τόπο και χρόνο.

Η εισήγηση επίσης επικεντρώνεται στην προσφορά του σπουδαίου μεταφραστή στη διάδοση του ρωσικού πνεύματος στην ελληνική λογοτεχνία, ενισχύοντας έτσι τον διάλογο μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών. Αποσκοπούμε να αναδείξουμε την καθοριστική σημασία του έργου του Γιώργου Κοτζιούλα στον διαμορφωμένο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας και την εποικοδομητική του συνεισφορά στη διατήρηση και εμβάθυνση των πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Επιχειρούμε να αναδείξουμε την υψηλή κριτική σημασία του μεταφραστικού έργου του Γιώργου Κοτζιούλα, καθιστώντας εμφανή τον καίριο ρόλο του στον διαμορφωμένο λογοτεχνικό χώρο της Ελλάδας. Συγχρόνως, η εν λόγω εισήγηση αποτυπώνει την εποικοδομητική προσφορά του Κοτζιούλα στη διατήρηση και περαιτέρω εμβάθυνση των πολιτιστικών σχέσεων ανάμεσα σε διαφορετικές εθνικότητες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Αλεξάκη, Λ., Ο Γιώργος Κοτζιούλας Μεταφράζει Γαλλόφωνους Ποιητές, εκδόσεις Σαΐτης, Αθήνα, 2020.
• Αλεξάκη, Λ., Ανιχνεύσεις και Σταθμοί στο έργο του Γιώργου Κοτζιούλα, 3^ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργική Γραφή, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ΕΑΠ, Κέρκυρα, 2017.
• Βαγενάς, Ν., Γιώργος Κοτζιούλας, εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2010.
• Βαγενάς, Ν., «Η στιβαρή ποίηση του Γιώργου Κοτζιούλα», Κινούμενος στόχος. Κριτικά κείμενα, στη Νήσο των Μακάρων, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2011.
• Βογιατζόγλου, Α., Ποίηση και Πολεμική, μια βιογραφία του Γιώργου Κοτζιούλα, εκδόσεις Κίχλη, Αθήνα-Ιωάννινα, 2015.
• Βογιατζόγλου, Α., Γιώργος Κοτζιούλας, στρατευμένος διανοούμενος στην περίοδο του εμφυλίου, περιοδικό Τα ποιητικά, τριμηνιαίο περιοδικό ποίησης, ISSN: 1792-8877, τεύχος 19, Σεπτέμβριος 2015, σσ. 1-3.
• Βρανούσης, Λ. Ι., Ο μεταφραστής Κοτζιούλας, περιοδικό «Ο Παν», τεύχος 267-268, Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 1957, σσ. 10-11.
• Κοσμάς, Ν., Γιώργος Κοτζιούλας, ο ποιητής της εθνικής αντίστασης, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννινα, 1990.
• Κοσμάς, Ν., Μαρτυρίες του Γιώργου Κοτζιούλα από την περίοδο του Εμφυλίου, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα-Ιωάννινα, 1993.
• Κοτζιούλας, Γ., Όταν ήμουν με τον Άρη, επιμ. Κώστας Κουλουφάκος, 2^η έκδοση, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1974.
• Κοτζιούλας, Γ., Θέατρο στα βουνά, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1976.
• Κοτζιούλας, Γ., Ανέκδοτα Γράμματα,, παρουσίαση – επιμέλεια – σημειώσεις Ε. Χ. Γονατά, εκδόσεις Κείμενα, Αθήνα, 1980.
• Κοτζιούλας, Γ., Η αλληλογραφία του ποιητή Γιώργου Κοτζιούλα (1927-1955), εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα, 1994.
• Κοτζιούλας, Γ., Άπαντα Α΄, ποιήματα 1928-1942, τόμος 1^ος, 2^η έκδοση, εκδόσεις Δίφρος, Αθήνα, 2013.
• Κοτζιούλας, Γ., Άπαντα Β΄, Διηγήματα και άλλα πεζά, τόμος 2^ος, 2^η έκδοση, εκδόσεις Δίφρος, Αθήνα, 2013.
• Κοτζιούλας, Γ., Άπαντα Γ΄, ποιήματα 1943-1956, τόμος 3^ος, 2^η έκδοση, εκδόσεις Δίφρος, Αθήνα, 2013.
• Κοτζιούλας, Κ., «Σημείωμα του επιμελητή», Θέατρο στα Βουνά, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 1976.
• Κοτζιούλας, Κ., Βιογραφία Γιώργου Κοτζιούλα, Θέατρο 53-54 (Σεπτ.-Δεκ. 1976) σ. 61.
• Κοτζιούλας, Κ., «Εικόνες από τον πατέρα μου», Το Δέντρο 109 (Μάρτ. 2000), σσ. 35-37.
• Κοτζιούλας Γιώργος, Αφιέρωμα, Βιβλιοθήκη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα, 2015.
• Λυκούργου, Ν., Αγαπητέ μου Στρατή..., από την αλληλογραφία του Μυριβήλη με τους Αλέξανδρο Παπαναστασίου, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Γιώργου Κοτζιούλα κ.ά, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Ι. Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α. Ε., Αθήνα, 2003.
• Μερσινιάς, Σ., Τα χειρόγραφα του λογοτέχνη Γιώργου Κοτζιούλα. Μια πρώτη προσέγγιση, Πρακτικά Α΄ Επιστημονικού Συνεδρίου για τα Τζουμέρκα, Ιωάννινα, 2008, σσ. 469-481.
• Μερσινιάς, Σ., «Προλογικό σημείωμα», στο Γιώργος Κοτζιούλας, Άπαντα Α΄, εκδόσεις
• Δίφρος, Αθήνα, 2013.
• Μερσινιάς, Σ., Ο λογοτέχνης Γιώργος Κοτζιούλας: μεταφραστής και δοκιμιογράφος, ανακοίνωση στην εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον Γιώργο Κοτζιούλα στο αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης» του Πνευματικού Κέντρου Αθηνών, Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014 στο Γιώργος Κοτζιούλας, Αφιέρωμα, Βιβλιοθήκη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, εκδόσεις Δρόμων, Αθήνα, 2015.
• Μερσινιάς, Σ., Η εργογραφία του Γιώργου Κοτζιούλα, Ιωάννινα, 2017.
• Παζαρλόγλου, Ι., Γιώργος Κοτζιούλας, δοκίμια πολεμικής κατά της νεωτερικής ποίησης, μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής 2018.
• Παπαδημητρίου, Κ., «Γιώργος Κοτζιούλας», Γνωριμία εξήντα Ελλήνων λογοτεχνών. Ανθολόγηση-κριτική και θεώρηση της ζωής και του έργου τους, τόμ. Α΄, εκδόσεις Ντουμούμης, Αθήνα, 1998.
• Στεργιόπουλος, Κ., «Κοτζιούλας», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμ. 35^ος, εκδοτικός οργανισμός Πάπυρος, Πάπυρος Γραφικαί Τέχνες, Αθήνα, 1996.
• Τριβιζάς, Σ., Γιώργος Κοτζιούλας. Μια παρουσίαση, εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2009.
• Τσάκωνας. Δ., Η γενιά του 30 τα πριν και τα μετά, εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα, 1989.
• Φραντζή, Α., Τρεις σημειώσεις για τον Γιώργο Κοτζιούλα, περιοδικό «Μικρο-φιλολογικά», τεύχ. 7, 200, σσ. 25-28.
• Φωτιάδης, Δ., Γιώργος Κοτζιούλας, Ενθυμήματα, τόμ. Β’, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1983.