Ο Σταύρος Κάτσιος είναι Καθηγητής Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Διεθνούς Οικονομικού Εγκλήματος στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεω-πολιτισμικών Αναλύσεων (GeoLab) και κάτοχος της Έδρας UΝESCO για τις Απειλές κατά της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Είναι δικηγόρος, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, και του Γερμανικού Δικηγορικού Συλλόγου.

Η έρευνά του επικεντρώνεται στο οικονομικό έγκλημα με επίκεντρο το ξέπλυμα χρήματος.

Έχει σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Albertus Magnus της Κολωνίας, στο Πανεπιστήμιο Georgetown (ΗΠΑ) και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είναι κάτοχος πτυχίου Νομικής από το ΑΠΘ, διαθέτει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ευρωπαϊκού Δικαίου από το Europa-Institut του Πανεπιστημίου του Ζάαρλαντ, Γερμανία και Διδακτορικό Δίπλωμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Έχει διατελέσει Αντιπρύτανης Οικονομικών και Προγραμματισμού του Ιονίου Πανεπιστημίου, εθνικός συντονιστής για τη διεθνή αξιολόγηση της Ελλάδας στο ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και συντονιστής της υποψηφιότητας, «Κέρκυρα Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021» (Corfu European Cultural Capital 2021).

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται συνεχώς, λαμβάνουν χώρα σημαντικές μεταβολές στην αγορά εργασίας. Ενώ σε άλλους κλάδους εκδηλώνεται έντονη ανησυχία σχετικά με τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στο μέλλον, στον τομέα της μετάφρασης αυτές είναι ήδη εμφανείς (Moorkens: 2022, σελ. 132). Πιο συγκεκριμένα, ήδη τα τελευταία χρόνια, η μηχανική μετάφραση έχει επηρεάσει τη ροή εργασίας και, συνακόλουθα, την εργασιακή εμπειρία των επαγγελματιών μεταφραστών. Στο πλαίσιο αυτό, έχει πλέον προστεθεί ένας νέος ρόλος, αυτός της μετεπιμέλειας ή μετεπεξεργασίας μηχανικά μεταφρασμένου κειμένου. Στην παρούσα μελέτη, σκοπεύουμε να εξετάσουμε τη σχέση μεταξύ αυτού του ρόλου και της εργασιακής ικανοποίησης των επαγγελματιών του γλωσσικού τομέα.

Σήμερα, δεν υπάρχει μια σαφής εικόνα για την εργασιακή ικανοποίηση στο πλαίσιο της μετεπεξεργασίας μηχανικά μεταφρασμένου κειμένου. Από τη μία πλευρά, ο εν λόγω τρόπος εργασίας φαίνεται να ενισχύει την παραγωγικότητα, μειώνοντας τον φόρτο των μεταφραστικών εργασιών (Yang et al.: 2020, σελ. 340-354). Ως συνέπεια, αυτή η αυξημένη αποδοτικότητα, με τη συνακόλουθη δυνατότητα αύξησης των εσόδων, επηρεάζουν θετικά την εργασιακή ικανοποίηση. Αυτό, ωστόσο, αντισταθμίζεται από την ανησυχία για την εργασιακή ασφάλεια και τον φόβο της υποκατάστασης, σε σημείο να γίνεται λόγος ακόμα και για «άγχος (λόγω) της τεχνητής νοημοσύνης» (“artificial intelligence anxiety”) (Li, J. et al.: 2020, σελ. 1-2). Επιπλέον, ο βαθμός δυσκολίας της εργασίας συναρτάται σε μεγάλο βαθμό με την ποιότητα του μηχανικά μεταφρασμένου κειμένου. Πράγματι, παρόλο που η επεξεργασία υψηλής ποιότητας μηχανικής μετάφρασης φαίνεται να μπορεί να αυξήσει αποφασιστικά την παραγωγικότητα των επαγγελματιών μεταφραστών, σε σύγκριση με την παραδοσιακή μεταφραστική διεργασία, η επεξεργασία χαμηλής ποιότητας μηχανικής μετάφρασης εμφανίζεται να είναι αντιπαραγωγική.

Με βάση τα παραπάνω, διαπιστώνεται η ανάγκη μιας ολιστικής προσέγγισης για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών στον κλάδο της μετάφρασης. Σε αυτό το πλαίσιο, θα διεξαγάγουμε μια έρευνα με ερωτηματολόγιο προς επαγγελματίες μεταφραστές και επιμελητές μεταφράσεων, που ασχολούνται σε συνεχή βάση με τη μετεπεξεργασία μηχανικά μεταφρασμένου κειμένου. Οι ερωτηθέντες θα μοιραστούν την εμπειρία και τις αντιλήψεις τους σχετικά με τη μετεπεξεργασία μηχανικά μεταφρασμένου κειμένου, με έμφαση στον αντίκτυπο που έχει στην εργασιακή τους ικανοποίηση. Θα εξεταστούν, επίσης, άλλοι παράγοντες που τυχόν επηρεάζουν αυτήν τη σχέση, όπως ο φόρτος εργασίας, η ποιότητα της μηχανικής μετάφρασης και η αυτονομία της εργασίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Da Carmo, F., Moorkens, J. (2020). Differentiating Editing, Post-Editing and Revision στο Koponen, M., Mossop, B., S. Robert, I., & Scocchera, G. (επιμ.). Translation Revision and Post-editing: Industry Practices and Cognitive Processes. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003096962 
• Koponen, M. (2016). Is machine translation post-editing worth the effort? A survey of research into post-editing and effort. The Journal of Specialised Translation. τεύχος 25 – Ιανουάριος 2016, σ. 132-133, 143.
• Li, J. & Huang, J.-S. (2020). Dimensions of artificial intelligence anxiety based on the integrated fear acquisition theory. Technology in Society, 63, 101410, σ. 1-2. doi:10.1016/j.techsoc.2020.101410.
• Loupaki, E. (2010). L’utilisation d’outils de traduction pourrait-elle menacer l’activité traduisante?. Synthèses, τόμ. 3 σ. 117-136.
• Moorkens, J. (2022). Ethics and machine translation, στο Dorothy Kenny (επιμ), Machine translation for everyone: Empowering users in the age of artificial intelligence, p. 121–140. Berlin: Language Science Press. DOI: 10.5281/zenodo. 6759984.
• Nazareno, L., Schiff, D. S. (2021). The impact of automation and artificial intelligence on worker well-being. Technology in Society, τομ. 67, 101679. ISSN 0160-791X. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2021.101679. 
• Pym. A. (2019). Quality, στο Minako O'Hagan (επιμ.) The Routledge Handbook of Translation and Technology Routledge, ISBN: 9781315311258.
• Rico, C., del Mar Sánchez Ramos, M. (2023). The Ethics of Machine Translation Post-editing in the Translation Ecosystem, στο Moniz, H., Parra Escartín, C. (επιμ.) Towards Responsible Machine Translation. Machine Translation: Technologies and Applications, τόμ. 4. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-14689-3_6. 
• Rivera-Trigueros, I. (2022). Machine translation systems and quality assessment: a systematic review. Lang Resources & Evaluation, τόμ. 56, σελ. 593–619. https://doi.org/10.1007/s10579-021-09537-5. 
• Sosoni, V., O'Shea, J., & Stasimioti, M. (2022). Translating law: A comparison of human and post-edited translations from Greek to English. Journal of Language & Law / Revista de Llengua i Dret, 2022, τεύχος 78, DOI: 10.2436/rld.i78.2022.3704
• Yang, Y. & Wang, X. (2023). Predicting student translators’ performance in machine translation post-editing: interplay of self-regulation, critical thinking, and motivation, Interactive Learning Environments, 31:1, σ. 340-354, DOI: 10.1080/10494820.2020.1786407