Ο Θεόδωρος Βυζάς είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Είναι κάτοχος πτυχίου μετάφρασης από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο (1996), μεταπτυχιακού τίτλου DEA (2000) και διδακτορικού τίτλου στην εξειδικευμένη μετάφραση (2008) από το Πανεπιστήμιο Paul Valéry-Montpellier III της Γαλλίας.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην εξειδικευμένη μετάφραση με χρήση τεχνολογικών εργαλείων, την ορολογία, τη λεξικογραφία και τη διερμηνεία.

Έχει λάβει μέρος σε διεθνή συνέδρια, σε ελληνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, καθώς και στη συγγραφή βιβλίων για την εξειδικευμένη μετάφραση και για τον ρόλο της γλωσσικής ανάλυσης στην επιχειρηματική πληροφόρηση.

Ο αγγλικός όρος community interpreting εμφανίζεται στην Αυστραλία γύρω στα 1970 για να δηλώσει την παροχή δωρεάν υπηρεσιών διερμηνείας στις γλωσσικές κοινότητες μεταναστών στη χώρα. Η ελληνική απόδοση που συνήθως χρησιμοποιείται είναι κοινοτική διερμηνεία. Και στις δύο γλώσσες, πρόκειται για όρο ομπρέλα που, τις τελευταίες δεκαετίες, χρησιμοποιείται για να δηλώσει διάφορους τύπους διερμηνείας που με τη σειρά τους κατασημαίνονται από μερικώς αλληλεπικαλυπτόμενους όρους, εκ των οποίων άλλοι εστιάζουν στον χώρο και άλλοι στο μέσο διεξαγωγής της διερμηνείας. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να δηλώσει και την πολυσχιδή διερμηνεία στις δημόσιες υπηρεσίες που είναι απαραίτητη για την εξισορρόπηση των σχέσεων εξουσίας μεταξύ κράτους υποδοχής και αλλοφώνων. Κατά συνέπεια, ο ίδιος όρος δηλώνει και τη διερμηνεία στην υπηρεσία ασύλου που είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την προσήκουσα υποδοχή των αιτούντων άσυλο, και ως εκ τούτου για την ευνομία της χώρας. Αν και, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, ο όρος αυτός τείνει να επικρατήσει, εννοιολογικά φαίνεται να παραπέμπει στον εμπειρικό και μη θεσμοθετημένο τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η διερμηνεία συνήθως από άτομα χωρίς κατάρτιση και πιστοποίηση. Με δεδομένο ότι, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στη χώρα μας, η ανακοίνωση αυτή προτείνει ένα νέο θεωρητικό πλαίσιο, εστιάζοντας στην ελληνική πραγματικότητα σε συνάρτηση με κάποιες λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες. Πιο συγκεκριμένα, κατόπιν μελέτης του εννοιολογικού περιεχομένου του αγγλικού όρου public service interpreting που συνηθίζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και του οποίου η χρήση συνιστάται από την ΕΕ, ορίζουμε την έννοια του διερμηνέα δημόσιων υπηρεσιών και εξηγούμε τους λόγους για τους οποίους προτείνουμε αντίστοιχα τον ισοδύναμο ελληνικό όρο διερμηνεία δημόσιων υπηρεσιών. Στόχος είναι να αναδειχθούν: α) ο θεσμικός χαρακτήρας της διερμηνείας στις υπηρεσίες ασύλου η οποία, πέρα από την άριστη γνώση του ζεύγους γλωσσών, προϋποθέτει υψηλά προσόντα, μεταξύ άλλων γνώση νομικής ορολογίας, αμεροληψία, ικανότητα διαχείρισης της διάδρασης και β) η ανάγκη για πιστοποίηση των διερμηνέων κατόπιν κατάλληλων εξετάσεων με απώτερο στόχο τη δημιουργία σχετικού μητρώου που θα καλύπτει τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος έχει καθήκον να χαράξει σχετική πολιτική, δηλαδή κατάρτιση υψηλού επιπέδου και δημιουργία συστήματος πιστοποίησης διερμηνέων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Apostolou, F. (2009). Mediation, manipulation, empowerment: Celebrating the complexity of the Interpreter’s role. Interpreting 11(1), 1-19. DOI: 10.1075/intp.11.1.02apo
• Skaaden, H. (2023). “Interpreter’s mistake”: why should other professions care about the professionalization of interpreters? In L. Gavioli & C. Wadensjö (Eds). The Routledge Handbook of Public Service Interpreting (pp. 261-277). London/New York: Routledge.
• Skaaden, H. (2013). Assessing interpreter aptitude in a variety of languages. In D. Tsagari& R. van Deemter (Eds). Assessment Issues in Language Translation and Interpreting (pp. 35-50). Frankfurt: Peter Lang.
• Valero-Garcés, C. (2019). Training public service interpreters and translators: facing challenges. Revista de Llengua i Dret, Journal of Language and Law, 71, 88-105. https://doi.org/10.2436/rld.i71.2019.3262 
• Βλαχόπουλος, Στ. (2016). Κοινοτική διερμηνεία στην Ελλάδα. Κτίζοντας το μέλλον. Ηγουμενίτσα: Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, ΤΕΙ Ηπείρου.
• Βλαχόπουλος, Στ. (2014). Δικαστηριακή διερμηνεία στην Ελλάδα. Καταγραφή και αξιολόγηση της πραγματικότητας. Ηγουμενίτσα: Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, ΤΕΙ Ηπείρου.